Pwyllgor moeseg ymchwil y coleg gwyddoniaeth

Dylid defnyddio system moeseg ymchwil y brifysgol ar gyfer POB prosiect arfaethedig i benderfynu a oes angen adolygiad moesegol arall ar Bwyllgor Moeseg Ymchwil y Gyfadran neu'r Corff Adolygu Lles Anifeiliaid a Moeseg (AWERB). 

Gellir cyrchu'r Ffurflen Moeseg Ymchwil drwy MyApps o dan yr enw ‘Research Ethics Applicant’. Ewch i https://myapplications.microsoft.com/ 

Sgroliwch i'w ganfod neu teipiwch yr enw yn y bar chwilio. Bydd angen i chi fewngofnodi gan ddefnyddio eich cyfrif e-bost a’ch cyfrinair gyda'r brifysgol. 

Mae rhagor o wybodaeth am y system newydd ar gael yma.

Mae canllawiau i ddefnyddwyr wedi'u gwreiddio yn y system o dan ‘Help’.

Fel arfer, adolygir ceisiadau a gyflwynir i Bwyllgor Moeseg y Gyfadran Gwyddoniaeth a Pheirianneg o fewn chwe wythnos. Mae’r pwyllgor yn gwneud pob ymdrech i ddychwelyd cais cyn gynted â phosib ac anogir adolygwyr i adolygu ceisiadau o fewn pythefnos.

Unwaith y caiff cais ei gymeradwyo, rhoddir rhif cymeradwyo i chi mewn e-bost awtomatig a byddwch yn gallu dechrau ar eich gwaith. Os nad yw’n cael ei gymeradwyo, fe'ch gwahoddir i ailgyflwyno’r cais ar ôl i chi ymdrin â’r pryderon moesegol a fynegir gan y pwyllgor.

Byddwch yn derbyn e-bost pan fydd yr adolygiad wedi’i gwblhau.

Mae'r pwyllgor yn cynnwys aelodau staff yn y Gyfadran Gwyddoniaeth a Pheirianneg sy'n meddu ar arbenigedd perthnasol (e.e. gwybodaeth am ddefnyddio anifeiliaid mewn ymchwil wyddonol, astudiaethau dynol a risgiau amgylcheddol), a'r Cadeirydd.

Mae gwybodaeth lawn a chanllawiau'r Brifysgol ynghylch uniondeb ymchwil ar gael yma

Os oes gennych ymholiadau ynghylch llywodraethu ymchwil, e-bostiwch researchintegrity@abertawe.ac.uk

Dylid rhoi gwybod i gyfranogwyr am eu hawl i gwyno am gamreoli ymchwil drwy e-bostio researchmisconduct@abertawe.ac.uk

Am ragor o wybodaeth ac ymholiadau o ran moeseg ymchwil, e-bostiwch: fse-ethics@abertawe.ac.uk

A oes angen cymeradwyaeth foesegol arnaf ar gyfer y prosiect hwn?

Gweler y rhestr o eithriadau a nodir uchod. Os nad yw'r eithriadau a restrir yn berthnasol i'ch gweithgarwch ymchwil, rhaid i chi gwblhau'r asesiad cychwynnol ar system moeseg ymchwil y Brifysgol cyn casglu unrhyw ddata. Bydd yr atebion i'r cwestiynau yn yr asesiad cychwynnol yn penderfynu a fydd angen adolygiad moesegol arall gan Bwyllgor Moeseg Ymchwil y Gyfadran Gwyddoniaeth a Pheirianneg. Os na fydd angen adolygiad arall, darperir rhif cymeradwyo drwy e-bost.

Gall holiaduron a chyfweliadau ymchwil godi materion sy'n peri gofid i gyfranogwyr wrth siarad neu feddwl amdanynt. A yw hyn yn golygu na allaf ddefnyddio cyfweliadau neu holiaduron yn fy astudiaeth?

Nid yw'r posibilrwydd y bydd cyfweliadau neu holiaduron yn achosi trallod i'ch cyfranogwyr yn golygu na allwch ddefnyddio'r dulliau casglu data hyn. Fodd bynnag, bydd angen i chi sicrhau bod gennych y gefnogaeth, yr wybodaeth a'r sgiliau i helpu os bydd rhywun mewn trallod. Gall hyn gynnwys sgiliau gwrando a gwybodaeth ysgrifenedig am wasanaethau sydd ar gael yn lleol i ddarparu cymorth tymor hwy i unigolion. Yn eich cais am gymeradwyaeth foesegol, nodwch eich cynlluniau am yr hyn y byddwch yn ei wneud os bydd rhywun yn cynhyrfu.

Ceir rhagor o gyngor yn y nodiadau arweiniol:

A oes angen i mi ofyn i'r cyfranogwyr lofnodi ffurflen gydsynio? Mae rhai pobl yn dewis peidio â chymryd rhan os ydych yn gofyn iddynt lofnodi rhywbeth.

Rhaid i chi gael cydsyniad ysgrifenedig ffurfiol gan gyfranogwyr. Efallai y bydd eithriadau ar gyfer rhai mathau o holiaduron dienw, lle ystyrir bod cwblhau'r holiadur yn dynodi cydsyniad. Mae’n bosib bod hynny'n wir pan geir mynediad at holiaduron drwy ddolen we (e.e. SurveyMonkey) neu holiaduron a anfonir drwy’r post lle mae’r ymatebwyr yn dynodi eu cydsyniad drwy ddychwelyd yr holiadur atoch. 

Lawrlwythwch enghraifft o'r Ffurflen Cydsyniad Cyfranogwyr yma.

Mae Pwyllgor Moeseg y Gyfadran Gwyddoniaeth a Pheirianneg yn nodi nad yw'n bosib llunio rhestr o bynciau ymchwil a fydd bob amser wedi'u heithrio o sgrinio moesegol gan fod hyn yn dibynnu'n fawr iawn ar y cyd-destun. Rydym yn argymell yn gryf fod darpar ymgeiswyr sydd am ddechrau prosiect ymchwil yn ymgymryd ag asesiad sgrinio moesegol gan ddefnyddio'r system moeseg ymchwil ar-lein lle rhoddir gwybod iddynt p'un a oes angen adolygiad moesegol arall ar eu prosiect ai peidio.

Mae'r ddau achos canlynol yn feysydd lle efallai na fydd angen sgrinio moesegol, yn seiliedig ar brofiadau'r gorffennol. Os oes amheuaeth, rydym yn cynghori ymgeiswyr yn gryf i fewngofnodi i'r system a gofyn am gyngor gan Bwyllgor Moeseg y Gyfadran Gwyddoniaeth a Pheirianneg.

 1. Adolygu llenyddiaeth a meta-ddadansoddi sy'n defnyddio data neu wybodaeth sydd eisoes ar gael i'r cyhoedd¹

 2. Gwaith ymarferol myfyrwyr ac arddangosiadau o gymhwysedd lle na chesglir data gan organebau byw² neu destunau dynol, nac amdanynt.

Nodiadau:

¹Pan fydd ymchwilwyr yn dymuno defnyddio data nad yw ar gael i'r cyhoedd eto, hwy sy’n gyfrifol am ddangos eu bod wedi cael gafael ar y data mewn modd moesegol, a dyna pam mae angen sgrinio moesegol.

² Ar gyfer gwaith ymarferol myfyrwyr ac arddangosiadau o gymhwysedd sy'n defnyddio fertebratau byw a cheffalopodau, gall y Ddeddf Anifeiliaid (Gweithdrefnau Gwyddonol) fod yn berthnasol o hyd. E-bostiwch erp@abertawe.ac.uk os oes gennych unrhyw amheuaeth.

Ar gyfer gwaith sy'n cynnwys ymyriadau ag anifeiliaid byw* ar un o gampysau Prifysgol Abertawe ac yn y maes, bydd Corff Adolygu Lles Anifeiliaid a Moeseg (AWERB) y Brifysgol yn cynnal adolygiad moesegol.

Gellir cysylltu ag AWERB y Brifysgol drwy e-bostio erp@abertawe.ac.uk

(*Yn ôl diffiniad Deddf Anifeiliaid (Gweithdrefnau Gwyddonol) 2012)

Sylwer: Er mwyn cyflwyno cais i'r AWERB, a wnewch chi ddefnyddio'r system moeseg ymchwil ar-lein.

Efallai na fydd angen adolygiad moesegol gan y Gyfadran ar y mathau canlynol o ymchwil, ond bydd rhaid iddynt gael eu hadolygu'n allanol o safbwynt moesegol cyn ymgymryd â'r gweithgarwch ymchwil:

Y GIG – Os oes rhaid i chi gwblhau cais moesegol ar-lein y GIG, nid oes angen i chi geisio cymeradwyaeth foesegol Prifysgol Abertawe

Os ydych yn gweithio gyda'r GIG (gan gynnwys cartrefi gofal) ac yn ymwneud â chleifion, cyffuriau, dyfeisiau meddygol, ymbelydredd ïoneiddio neu ofal cymdeithasol, yna cymerwch gip ar becyn cymorth cymeradwyaeth foesegol y GIG a'r pecyn cymorth ymchwil myfyrwyr i weld a oes angen i chi gwblhau cais gyda'r GIG.

Pecyn cymorth y GIG – A oes angen cymeradwyaeth foesegol y GIG arnaf?

Pecyn cymorth ymchwil myfyrwyr

Ymchwil myfyrwyr – yr Awdurdod Ymchwil Iechyd (hra.nhs.uk)

Y Ddeddf Meinweoedd Dynol - Os ydych yn storio deunydd perthnasol sydd wedi'i brynu neu ei gasglu o dan y Ddeddf Meinweoedd Dynol, yna bydd angen i chi wirio a oes angen adolygiad moesegol gan y GIG neu adolygiad moeseg ymchwil Prifysgol Abertawe a chymeradwyaeth i storio'r samplau yn unol â thrwydded y Brifysgol dan yr Awdurdod Meinweoedd Dynol. A wnewch chi ddefnyddio'r goeden benderfynu yma. Ar gyfer ymholiadau ynghylch y Ddeddf Meinweoedd Dynol, prosesau neu geisiadau am drwyddedau, a wnewch chi gysylltu â Swyddog Llywodraethu yr Awdurdod Meinweoedd Dynol neu edrych ar y wefan.  

Y Weinyddiaeth Amddiffyn - Os ydych yn gweithio gyda'r Weinyddiaeth Amddiffyn, mae ganddi ei system adolygu moeseg ei hun, felly nid oes angen i chi geisio cymeradwyaeth foesegol gan Brifysgol Abertawe. Defnyddiwch ei system i gael eich cymeradwyaeth foesegol.

Pwyllgor Moeseg Ymchwil y Weinyddiaeth Amddiffyn - GOV.UK (www.gov.uk)

Y Ddeddf Anifeiliaid (Gweithdrefnau Gwyddonol) – Os oes angen trwydded gan y Swyddfa Gartref ar y gwaith rydych yn cynnig ei wneud ar anifeiliaid (yn ôl diffiniad y Ddeddf Anifeiliaid (Gweithdrefnau Gwyddonol), yna nid oes rhaid i chi geisio cymeradwyaeth foesegol gan Brifysgol Abertawe (sylwer y caiff unrhyw geisiadau am drwyddedau ar gyfer prosiectau eu cyflwyno i AWERB Prifysgol Abertawe i'w cymeradwyo cyn cael eu cyflwyno i ASRU (Uned Rheoleiddio Anifeiliaid mewn Gwyddoniaeth). A wnewch chi e-bostio erp@abertawe.ac.uk

Pan fydd ymchwil yn cynnwys casglu samplau dynol perthnasol i'r Awdurdod Meinweoedd Dynol (https://www.hta.gov.uk/policies/list-materials-considered-be-‘relevant-material’-under-human-tissue-act-2004) gan gleifion y tu allan i'r GIG a storio deunydd am unrhyw gyfnod o amser, bydd angen cymeradwyaeth Pwyllgor Moeseg Ymchwil y GIG neu bydd yn rhaid cadw samplau yn ôl trwydded y Brifysgol dan yr Awdurdod Meinweoedd Dynol. (Nid yw trwydded y Brifysgol wedi cael ei hestyn i Gampws y Bae.) Nid oes gan y Gyfadran Gwyddoniaeth a Pheirianneg yr adnoddau digonol i storio samplau dynol perthnasol i'r Awdurdod Meinweoedd Dynol ar hyn o bryd, ni waeth am eu tarddiad. Yn ogystal, pan fydd ymchwilwyr am ddefnyddio technegau ymbelydredd ïoneiddio (h.y. DEXA, pelydr-X, etc), ni all Pwyllgor Moeseg Ymchwil y Gyfadran roi cymeradwyaeth ac mae'n rhaid ceisio cymeradwyaeth gan y GIG.

Gweler canllawiau Prifysgol Abertawe ar gasglu meinweoedd dynol ac ymbelydredd ïoneiddio: https://www.swansea.ac.uk/cy/ymchwil/uniondeb-ymchwil-moeseg-a-llywodraethu/llywodraethu-ymchwil/categorïau-nawdd/.