Academyddion Abertawe yn ymuno â'r alwad am ardoll statudol ar gwmnïau gamblo i leihau niwed

Mae dau academydd o Brifysgol Abertawe wedi ymuno â gwyddonwyr academaidd blaenllaw eraill yn y DU i annog y llywodraeth i gyflwyno ardoll statudol ar gwmnïau gamblo i sicrhau lleihad mewn niweidiau gamblo.

Ymhlith cyd-lofnodwyr llythyr agored at y gweinidog diwylliant, Oliver Dowden a’r ysgrifennydd iechyd, Matt Hancock, a gyhoeddwyd gan y BMJ heddiw, mae’r Athro Simon Dymond o Adran Seicoleg y Brifysgol, a Dr Alice Hoon o’r Ysgol Feddygol. Rhybuddia’r llythyrau bod y system wirfoddol bresennol yn rhoi gormod o ddylanwad i'r diwydiant ar sut caiff arian ei wario.

Daw eu galwad wrth i bum aelod mwyaf y Cyngor Betio a Hapchwarae (BCG’s) gyhoeddi y byddant yn rhoi £100 miliwn i’r elusen GambleAware i wella gwasanaethau triniaeth ar gyfer gamblwyr problemus. Addawyd yr arian hwn yn gyntaf i'r elusen Action Against Gambling Harms ym mis Awst 2019.

Galwodd y Bwrdd Cynghori ar Gamblo Mwy Diogel yr wythnos diwethaf am ardoll statudol yn eu hadroddiad cynnydd cyntaf ar y Strategaeth Genedlaethol i Leihau Niwed Gamblo. Bydd Tŷ’r Arglwyddi hefyd yn cyhoeddi ei adroddiad Gambling Harm - Time for Action ar ddydd Iau.

Dywed y llythyr, ni waeth pa gronfeydd sefydliadol a roddir iddynt, mae cyhoeddiad y BGC yn “enghraifft o wendid hir sefydlog system ariannu sy’n caniatáu i’r diwydiant gamblo reoleiddio argaeledd a dosbarthiad cronfeydd hanfodol i fynd i’r afael â niwed gamblo ar draws ein cymunedau.”

Mae’r awduron yn dadlau bod lleihau niwed “yn gofyn am ffocws deuol ar driniaeth ond hefyd atal niwed rhag digwydd yn y lle cyntaf.” Ac eto mae cyhoeddiad BGC “yn canolbwyntio ar gyllid ar gyfer triniaeth ac nid oes sôn am atal.”

Maent hefyd yn credu y dylid dosbarthu arian ar gyfer ymchwil i niweidiau gamblo a'u lleihau trwy sefydliadau annibynnol cydnabyddedig, megis Ymchwil ac Arloesedd y DU a'r Sefydliad Cenedlaethol ar gyfer Ymchwil Iechyd.

Maent yn ysgrifennu: “Mae cyflawni strategaeth effeithiol i leihau niwed i gamblo yn gofyn am sicrwydd a sicrwydd cyllid er mwyn galluogi cynllunio a chyflawni amcanion tymor hir yn effeithiol.” “Mae system wirfoddol, sy’n dibynnu ar ewyllys da’r diwydiant, yn ffordd annigonol i ddatblygu system o’r fath.”

Yn hytrach, mae ardoll statudol “yn rhoi cyfle i sicrhau gostyngiadau niwed trwy sicrhau system deg, annibynnol y gellir ymddiried ynddi ar gyfer datblygu gweithgareddau atal effeithiol,” meddai hwy. Fe wnaethant ychwanegu: “Mae atal effeithiol yn ei dro yn sicrhau buddion cymdeithasol trwy ostyngiadau yn y costau cymdeithasol sy'n gysylltiedig â niweidiau gamblo ac mae treth yn creu system deg lle mae pob aelod o'r diwydiant yn cyfrannu at fynd i'r afael â'r niwed y maent yn ei gynhyrchu.”

Dywedodd yr Athro Dymond: “Credaf mai dyma’r ffordd fwyaf cadarnhaol ymlaen ac anogaf yr Ysgrifenyddion Gwladol dros Ddigidol, Diwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon ac ar gyfer Iechyd a Gofal Cymdeithasol i adolygu trefniadau cyllido cyfredol a gweithredu ardoll statudol i sicrhau lleihad mewn niwediadau gamblo. ”